Przejdź do zawartości

Andrew Cunningham

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Sir Andrew Browne Cunningham
Ilustracja
Admirał Andrew Browne Cunningham
Admiral of the Fleet Admiral of the Fleet
Data i miejsce urodzenia

7 stycznia 1883
Dublin, Irlandia

Data i miejsce śmierci

12 czerwca 1963
Londyn, Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

18971946

Siły zbrojne

 Royal Navy

Stanowiska

dowódca Floty Śródziemnomorskiej, Pierwszy Lord Morski – głównodowodzący Królewskiej Marynarki Wojennej i szef Sztabu Morskiego

Główne wojny i bitwy

II wojna burska,
I wojna światowa:

II wojna światowa:
Kampania śródziemnomorska:

operacja Torch

Późniejsza praca

Wysoki Komisarz Zgromadzenia Ogólnego Kościoła Szkocji,
Lord Wielki Steward

Odznaczenia
Order Ostu (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Krzyż Komandorski Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Order Zasługi (Wielka Brytania) Order Wybitnej Służby nadany trzykrotnie (Wielka Brytania) Krzyż Wojenny (Belgia) (1940–1945) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja) Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja) Krzyż Wielki Orderu Jerzego I (Grecja) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Wielki Oficer Orderu Ouissama Alaouite'a (Maroko) Wielka Wstęga Orderu Sławy (Tunezja) Główny Komandor Legii Zasługi (USA) Medal Marynarki Wojennej za Wybitną Służbę (Stany Zjednoczone) Medal Sił Lądowych za Wybitną Służbę (Stany Zjednoczone) Medal Kampanii Europy-Afryki-Bliskiego Wschodu (USA)
Popiersie adm. Andrew Cunninghama na Trafalgar Square w Londynie

Andrew Browne Cunningham, 1. wicehrabia Cunningham of Hyundhope (ur. 7 stycznia 1883 w Dublinie, zm. 12 czerwca 1963 w Londynie) – brytyjski oficer Royal Navy, Admiral of the Fleet, podczas II wojny światowej dowódca Floty Śródziemnomorskiej (1939–1942), Pierwszy Lord Morski – naczelny dowódca Królewskiej Marynarki Wojennej i szef Sztabu Morskiego (1943–1946), Wysoki Komisarz Zgromadzenia Ogólnego Kościoła Szkocji (1950–1952), Lord Wielki Steward (1953).

Kariera wojskowa

[edytuj | edytuj kod]

Wczesna służba

[edytuj | edytuj kod]

Cunningham rozpoczął służbę w marynarce brytyjskiej (Royal Navy) w styczniu 1897, jako kadet w szkole marynarki Royal Naval College (HMS „Britannia”). Ok. 1899 uzyskał stopień midszypmana i służył na krążowniku HMS „Doris”. W 1900 służył w Brygadzie Morskiej na wojnie burskiej. W 1908, w stopniu kapitana marynarki, objął pierwsze dowództwo torpedowca No. 14. W 1911 objął dowództwo niszczyciela HMS „Scorpion”, którym dowodził do początku 1918, biorąc udział w walkach I wojny światowej na Morzu Śródziemnym, m.in. kampanii o Dardanele. Od 29 marca 1918 dowodził niszczycielem HMS „Termagant” na Morzu Północnym – w patrolu Dover i rajdach na Zeebrugge. Za służbę podczas I wojny światowej otrzymał liczne odznaczenia i wyróżnienia.

W 1920, w stopniu komandora, przewodniczył podkomisji C Międzyalianckiej Morskiej Komisji Kontroli. W latach 1922–1923 był dowódcą (Captain (D)) 6. Flotylli Niszczycieli, a w latach 1923–1924 – 1. Flotylli Niszczycieli. W latach 1926–1927 był szefem sztabu dowódcy Stacji Indii Zachodnich i Ameryki Północnej i dowódcą jego flagowego krążownika HMS „Calcutta”. W 1929 Cunningham ukończył kurs w Imperialnym Kolegium Obrony (HMS „President”) w Londynie. Od grudnia 1929 do 1930 był dowódca pancernika HMS „Rodney”. Zajmował następnie stanowiska lądowe, a w 1932 służył jako doradca morski króla, do września 1932, kiedy otrzymał awans na stopień kontradmirała.

Od 1 stycznia 1934 do 1936 był dowódcą niszczycieli Floty Śródziemnomorskiej (Rear­ Admiral (D)), jego okrętem flagowym był krążownik HMS „Coventry”, a następnie „Galatea”. W 1937 odbył kurs techniczny starszych oficerów w Portsmouth. Od lipca 1937 do sierpnia 1938, w stopniu wiceadmirała, był dowódcą Eskadry Krążowników Liniowych Floty Śródziemnomorskiej na HMS „Hood” i zastępcą dowódcy tej Floty. Od października 1938 do maja 1939 ponownie pełnił funkcje sztabowe na lądzie, jako Lord Komisarz Admiralicji i zastępca szefa Sztabu Morskiego.

II wojna światowa

[edytuj | edytuj kod]

6 czerwca 1939 Andrew Cunningham objął dowodzenie Flotą Śródziemnomorską, którą dowodził w pierwszej połowie II wojny światowej, do marca 1942. Flota ta operowała na obszarze wschodniego i środkowego Morza Śródziemnego. Pod jego dowództwem flota ta zaangażowana była w ciężkie walki lotniczo-morskie i przeprowadziła m.in. ataku na Tarent w 1940 i pokonała siły włoskie w bitwie koło przylądka Matapan. W 1940 z powodzeniem wynegocjował zasady internowania francuskiej floty przebywającej w Aleksandrii.

W kwietniu 1942 został wysłany jako przewodniczący brytyjskiej delegacji do USA. Od 1 listopada 1942 do 20 lutego 1943 był dowódcą Morskich Sił Ekspedycyjnych obszaru Afryki Północnej i Morza Śródziemnego. Od 20 lutego 1943 do 15 października 1943 ponownie był dowódcą Floty Śródziemnomorskiej.

Od 15 października 1943 do maja 1946 zajmował stanowisko Pierwszego Lorda Morskiego - głównodowodzącego marynarki brytyjskiej i szefa Sztabu Morskiego.

11 czerwca 1942 otrzymał tytuł 1. baroneta, 17 sierpnia 1945 – 1. barona Kirkhope, a 1 stycznia 1946 – 1. wicehrabiego Hyndhope[1].

Okres powojenny

[edytuj | edytuj kod]

W 1946 odszedł w stan spoczynku. W latach 1950–1952 Wysoki Komisarz (en Lord High Commissioner) Zgromadzenia Ogólnego Kościoła Szkocji. 2 czerwca 1953, podczas koronacji królowej Elżbiety II sprawował urząd Lorda Wielkiego Stewarda.

Opublikował wspomnienia A sailor's odyssey (Odyseja żeglarza) (1951).

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]